Rituele depots gaat over de culturele praktijk rond herinneren en vergeten, bewaren en weggooien.
Dit zijn niet alleen handelingen uit ieders persoonlijke dagelijkse leven, maar ook werkwijzen van instellingen die zich professioneel toeleggen op behoud van erfgoed. Zullen wij over duizend jaar herinnerd worden aan de hand van zaken die we als erfgoed zorgvuldig bewaren en willen doorgeven? Dat is wel onze bedoeling, maar de kans is groot dat wat we hebben weggegooid niet alleen beter bewaard blijft, maar uiteindelijk ook meer over onze ware identiteit onthult. Afval is een kenmerk van menselijke aanwezigheid, tot in de ruimte aan toe. Niet de conservator maar de vuilnisman is onze vriend.
Rituele depots gaat over tijd.
Radioactief restmateriaal noemen we afval, maar is het ultieme erfgoed van onze samenleving waaraan tig generaties ons nog zullen herinneren. Het stel dat de liefde ritueel bezegelt door een slot aan een brugleuning te hangen en de sleuteltjes in het water te werpen maakt een dubbel ritueel depot: aan de brug én in het water. Het slot wordt bewaard en de sleutel weggeworpen. De tijd maakt dat de sleutel ooit een archeologische vondst kan worden wanneer het slot allang is verwijderd. Rituele depots toont de onvoorziene ironie van de eeuwigheid.
Inhoudsopgave
1 Radioactief erfgoed
Een oranje afvaldepot | Opvraagbaar afval | Kernafval als ongewild erfgoed | Ritueel | Depot | Ritueel depot | Bewaren
2 Best practice uit Egypte
Transmissieketens van informatie | Egyptenaren van de Lage Landen | Depots als landmarks | Monumentaal markeren: hunebed Duvelskut | Tijdcapsules
3 Hazardscape & wastescape
Uitgestelde ontmanteling | Wunderland Kalkar | Niet kunnen slopen, wel willen vergeten | Een NSB-graf te Roermond | De muur van Mussert
4 Heilige putten
Gevaarlijk afval in vergetelputten | Van het voetstuk in beeldenstormen | Anonieme skeletten worden heiligen
5 Het ritueel depot van een lokale samenleving
Museale vergetelput | Lage omloopsnelheid | Liefdesslotjes aan bruggen | Het depot als sprekende architectuur / Mastenbroek onvangbaar in flesjes
6 De act van de vondst
Erfgoed verdraagt geen anonimiteit | Het verleden een gezicht geven | Van bodemvondst naar bodemdepot | Het DNA van Oldenzaal | Schokker beenderen ritueel herbegraven
7 Erfgoed maakt kwetsbaar
Lijkenzak | Achilleshiel van identiteit | Nachtwacht in mergelgrot |De Rijkskluis in het Overijsselse Paasloo
8 Ordelijk weggooien als strategie
Geen snipperdagen in het archief | Archieven als symbolische krachtcentrales | De provinciale Bibliotheek van Overijssel | Verspreide fragmenten
9 Erfgoed en de notie van verlies
Aantasting van culturele eigenheid | Genetisch erfgoed | Depots van rituelen
10 Een bureau wordt erfgoed
Objecten en hun crisismomenten | Een gemusealiseerde totem als erfgoedmagneet | Levenskluis
11 Het circuit der objecten
Onvervreemdbaarheid en identiteit | Anonieme vervreemdbaarheid | Afval transformeert tot erfgoed | Geheugen als status | Bewaren en terugvinden in het dierenrijk
12 Snackbar Van Gogh
Oren naar hoge en lage cultuur | Een postmodern calvarielandschap | Aardappeleters als heiligschenners | Bijgaven in de kist
13 Sprekende relieken
Contextwisselingen | De memoriefunctie van kerken | Vergeten dan wel vergaan | Geen reliek zonder ritueel depot | Kerkelijke memoriefunctie: beeld in beeld | Een sprekende reliek
14 Sacrale schatkamers
Verbeteren dan wel verbranden of begraven | Metafoor van de doos | Heilige rommel als geheugenobject | DePot van Boijmans: collectiegebouw als open depot | Collectiecentrum Nederland in Amsersfoort | Kolleksjesintrum Fryslân in Leeuwarden | Geen afval maar kostbaarheden | Votiefgeschenken | Bouwoffers
15 Verstopt en gevonden
Raadselachtig sloophout | Outsider heritage | Vergeten erfgoed als tijdcapsule in steenkolenmijnen | Kogge te Kampen niet vergaan
16 Een dementerende overheid
Een informatiehuishouding van Jan Steen | Een digitaal informatie-infarct | Een kluwen privacy-gevoeligheid | vergeten wordt digitale data fataal | De vraag of dat erg is